Mụn đi, sẹo ở lại luôn là nỗi lo muôn đời của hội chị em phụ nữ bởi việc xử lý những khiếm khuyết trên da này không hề đơn giản và chiếm nhiều thời gian, công sức khiến các nàng mệt mỏi và tuyệt vọng.
Sẹo rất khó để điều trị dứt điểm thế nhưng không phải là vô phương cứu chữa. Vấn đề là do bạn lựa chọn phương pháp trị sẹo mụn chưa hiệu quả và phù hợp với tình trạng của làn da. Đã có rất nhiều người thoát khỏi nỗi ám ảnh về sẹo thâm trong thời gian ngắn, vậy bí quyết của họ là gì?
Contents
1.Cơ chế (nguyên nhân) hình thành sẹo mụn
Bạn có thể hiểu đơn giản: Sẹo mụn chủ yếu được tạo ra do mụn sưng viêm. Sưng viêm xong thì sẽ tạo ra tổn thương trên da, và quá trình vá thương sẽ hình thành nên sẹo. Nếu cơ thể vá thiếu, không lấp đầy được vùng tổn thương thì sẽ hình thành sẹo lõm, còn lấp thừa làm vùng mô trồi ra thì hình thành sẹo lồi.
Giải thích một cách khoa học thì quá trình từ sưng đến sẹo trải qua 3 giai đoạn: Sưng viêm -> Hình thành mô hạt -> Tái cấu trúc mạng.
- Giai đoạn 1 (sưng viêm): Sự sưng viêm diễn ra thông thường khi lỗ chân lông bị ách tắc, bã nhờn trong lỗ chân lông kích thích vi khuẩn mụn P.Acnes mò đến và tấn công. Khi có sự xâm lăng của vi khuẩn, cơ thể sẽ cử bạch cầu đến để tiêu diệt. Loại bạch cầu dùng để tiêu diệt vi khuẩn có tên là neutrophils, nó hoạt động bằng cách giải phóng nhiều enzyme và kháng thể để đánh nhau sứt đầu mẻ trán với P.Acne. Tuy nhiên nhiều lúc sự hung bạo của neutrophils cũng gây phá hoại khi các enzyme chúng bắn ra ăn thủng luôn cả thành lỗ chân lông. Khi thành lỗ chân lông bị thủng, toàn bộ cái nội dung không mấy tốt đẹp ở trong nó bao gồm cặn nhờn, keratin, lông và vi khuẩn tràn hết vào tầng trung bì tạo ra tổn thương, kích hoạt cơ chế vá thương và hình thành sẹo
- Giai đoạn 2 (hình thành mô hạt): Quá trình hình thành mô hạt là quá trình tái sản sinh tế bào, phục hồi lại tổn thương do vỡ lỗ chân lông. Sau quá trình này, nhiều nhân tố tăng trưởng được tạo ra, tế bào fibroblast được vận chuyển tới vùng da tổn thương và tái sản sinh collagen, elastin, làm đầy lại vết thương.
- Giai đoạn 3 (tái cấu trúc mạng): Sau khi sửa chữa những vấn đề da, bộ máy sản sinh tế bào sẽ đi vào vận hành để bù lại phần da bị khuyết, xây dựng lại mạng da. Mạng được đề cập tới ở đây là cấu trúc nền bao gồm các loại protein quan trọng giúp nâng đỡ da, tiêu biểu có collagen và elastin. Tuy nhiên, sự tái cấu trúc này diễn ra thường không hoàn hảo. Khi quá trình này diễn ra không tới khiến phần da bị thương không được lấp đầy thì sẽ tạo ra sẹo lõm. Còn khi quá trình này diễn ra quá mạnh mẽ, sau khi vá thương xong tạo ra các mô xơ thừa thì sẽ tạo ra sẹo lồi.
2.Phân loại sẹo mụn
a.Phân loại theo hình dạng
Cách phân loại sẹo mụn phổ biến được dựa theo hình dạng của mụn trên da. Sau khi quan sát, chụp 3D, chụp cắt lớp da bằng máy siêu âm, các nhà khoa học nắm bắt được hình thù của mụn và chia chúng vào 2 nhóm chính: sẹo lõm và sẹo lồi.
Sẹo lõm được tạo ra bởi sự sản sinh thiếu mô sau quá trình lành sẹo, vết thương trên da không được lấp đầy và lõm xuống. Sẹo lõm tiếp tục được chia thành 3 loại nhỏ hơn có đặc điểm như các bạn có thể thấy dưới hình:
Sẹo vuông – có hình chữ U (như trên hình), đường kính bề mặt khoảng 2-4mm
Sẹo tù – vùng sẹo lõm hơi trũng xuống, khó nhận diện
Sẹo hình tăm – có hình chứ V sắc, sâu, giống như bị tăm chọc vào da. Bề mặt sẹo có đường kính hẹp (dưới 2mm)
Sẹo lồi được tạo ra bởi sự sản sinh thừa mô xơ sau quá trình liền sẹo, phần mô dôi ra hình thành sẹo. Sẹo lồi được chia thành 2 loại
- Hypertrophic scar: sẹo lồi trên bề mặt da nhưng không lồi quá phạm vi tổn thương (tiếng Việt gọi là sẹo lồi phì đại, không biết đúng không)
- Keloids: sẹo lồi lớn vượt quá phạm vi tổn thương
b.Phân loại theo mức độ
Sẹo mụn còn có thể được phân loại theo mức độ nặng nhẹ để chẩn đoán và điều trị. Theo cách phân loại của Goodman và Baron được sử dụng phổ biến hiện nay, sẹo được chia thành 4 mức độ:
- Sẹo phẳng : Không lồi không lõm, chỉ có sự thay đổi về sắc tố da sau mụn, có thể là thâm đen hoặc thâm đỏ.
- Sẹo nhẹ: sẹo lồi nhẹ hoặc sẹo lõm dạng sẹo tù nông, không nhìn thấy được ở khoảng cách giao tiếp thông thường
- Sẹo vừa: sẹo lồi vừa hoặc sẹo lõm dạng sẹo tù sâu, sẹo vuông nông, có thể thấy được ở khoảng cách giao tiếp thông thường, che phủ được bằng makeup
- Sẹo nặng: sẹo lồi nặng với nhiều biến thể như sẹo hình cầu, hoặc sẹo lõm nặng như sẹo vuông sâu, hoặc sẹo hình tăm. Sẹo nặng có thể thấy rõ ràng ở khoảng cách giao tiếp thông thường và rất khó che phù bằng makeup.
3.Cách phòng tránh và điều trị sẹo mụn tại nhà
a.Phòng ngừa sẹo mụn
Như đã trình bày trong phần nguyên nhân hình thành sẹo, việc sưng viêm liên hệ mật thiết tới sự hình thành sẹo. Nghiên cứu khoa học này chỉ ra mối tương quan giữa thời gian và mức độ sưng với nguy cơ tạo sẹo, khi khối sưng càng trầm trọng thì khả năng để lại sẹo càng cao.
Vì sẹo là tổn thương vĩnh viễn nên một khi hình thành thì rất khó để vết tổn thương về lại hình dạng như ban đầu. Việc bạn cần làm là hạn chế để mụn sưng viêm quá lâu, cần khắc phục ngay khi vết sưng mới nhen nhóm hình thành. Các chất trị mụn có khả năng diệt khuẩn, giảm sưng tức thì ngoài kháng sinh cần kê đơn thì bạn có thể tự mua được đồ bôi bao gồm benzoyl peroxide và sulfur. Cơ chế diệt khuẩn của benzoyl thì các bạn có thể tham khảo thêm trong web của chúng mình, nhưng đối với một số bạn da yếu không chịu được benzoyl thì hoàn toàn có thể dùng sulfur. Theo các chuyên gia da liễu thì sulfur + cồn + clay là hỗn hợp đặc trị mụn siêu hiệu quả, dịu sưng tức thì mà gần như không để lại hậu quả nào.
Ngoài ra việc skincare thế nào để kiểm soát tình trạng dầu mụn, hạn chế mụn hình thành thì tớ cũng đã chia sẻ trong bài này, nếu muốn tìm hiểu thì bạn chịu khó đọc nhé.
b.Điều trị sẹo mụn tại nhà
Nếu lỡ sẹo đã hình thành rồi thì có cách nào chăm sóc tại nhà có thể giúp lành sẹo được không? Đối với sẹo nhẹ nông, chúng ta chưa hoàn toàn hết hy vọng, nguyên tắc là sử dụng các chất có khả năng kích thích da sản sinh collagen.
Peel da hoá học bằng acid nồng độ cao là cách làm thường thấy, tuy vậy các loại peel ở nhà không cần trung hoà như Red Peel hoặc Peeling Solution The Ordinary mọi người hay mua thì khả năng cải thiện cũng không thực sự nhiều.
Ngoài peeling thì sử dụng Retinoids là biện pháp được đánh giá cao để tăng sinh collagen. Có nhiều nghiên cứu đã cho thấy khả năng làm liền sẹo lõm của Adapalene là khá khả quan. Nồng độ adapalene khiến da bắt có cải thiện về sẹo là 0,3% và sau khoảng 25 tuần, sẹo cải thiện được khoảng 15,5%.
c. Công nghệ Laser CO2 Fractional, sẹo đến mấy cũng được “san” bằng – bí quyết trị sẹo mụn đột phá thế hệ mới
Để giải quyết nỗi khốn khổ về các loại sẹo, nền thẩm mỹ hiện đại tiên tiến cho ra đời công nghệ Laser CO2 Fractional, đây được coi là phương pháp đột phá trong lĩnh vực xử lý sẹo kể cả những vết sẹo lâu năm, trong đó có sẹo mụn với tác động chính xác – nhanh – mạnh mang lại hiệu quả gấp 10 lần được chứng nhận bởi tổ chức FDA Hoa Kỳ.
Sở dĩ công nghệ xử lý sẹo này được ưu ái với tên gọi “vua trị sẹo” nhờ cơ chế đột phá đánh bay các vết sẹo dù lâu năm sử dụng bước sóng ánh sáng với kích thước điểm siêu nhỏ chỉ 70-80 micromet dễ dàng len lỏi đi sâu vào lớp da cần xử lý, kích thích sản sinh tế bào mới bù đắp lượng mô bị thiếu, cải thiện nhanh chóng tình trạng sẹo. Với cơ chế hoạt động phát ra các tia laser tác động sâu trong da không gây xâm lấn, làm đầy các mô lõm đồng thời kích thích tái tạo làn da nhờ kích thích tăng sinh collagen. Ưu điểm của công nghệ này so với các phương pháp phẫu thuật khác là loại bỏ sẹo không gây đau đớn, không xâm lấn, không nghỉ dưỡng kết hợp thay áo mới cho da trở nên mềm mượt tự nhiên hơn. Bạn dễ dàng cảm nhận được sự khác biệt chỉ sau 2-3 liệu trình.
Lời khuyên cuối cùng là bổ sung dưỡng chất, ăn nhiều thịt cá trứng sữa để cơ thể tái sản sinh tế bào một cách nhanh chóng.
Hy vọng với bài viết này, các bạn sẽ hiểu hơn về sẹo mụn và có phương án trị sẹo hiệu quả.
Nguồn tham khảo:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2958495/?fbclid=IwAR35nw9shDucJ61puKY7LwkP7BtgDG1D2tQ1v4sStp-BR4WMytX1GadRlAk
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14746619/
